3.4 Waarom geen warmtepomp?

Zoals al eerder benoemd, zijn er diverse randvoorwaarden die in orde moeten zijn alvorens een warmtepomp optimaal kan functioneren. Niet alleen de systemen en de woning zelf moeten goed ingericht zijn voor een warmtepomp. Er moet ook voldoende installatieruimte zijn om een warmtepomp te kunnen plaatsen. Belangrijk is om vooraf te onderzoeken of het plaatsen van een warmtepomp technisch en economisch haalbaar en wenselijk is.

3.4.1 Technische haalbaarheid

De technische haalbaarheid hangt voornamelijk af van de volgende kwesties:

• Is de woning in de basis geschikt voor het toepassen van een warmtepomp? Is deze voldoende geïsoleerd, luchtdicht gemaakt, geventileerd, enzovoort? Of maakt men de woning nog geschikt hiervoor?
• Is het huidige afgiftesysteem geschikt om als lagetemperatuur-afgiftesysteem te functioneren? Of dient men dit aan te passen of te vervangen? Een afgiftesysteem dat aanvankelijk bedoeld is voor hoge temperaturen zal op lage temperatuur te weinig warmte afgeven. Het gevolg hiervan is dat men het niet goed warm zal krijgen en vervolgens de warmtepomp op hogere temperaturen instelt, waardoor de efficiëntie sterk daalt en de verbruikskosten stijgen.
• De beschikbare technische ruimte voor de (binnen) installatie:
  • De technische ruimte moet bij voorkeur niet direct gesitueerd zijn naast een verblijfsruimte vanwege risico op geluidsoverlast.
  • De wand waaraan men het binnedeel monteert, moet voldoende stevig zijn vanwege trillingen.
  • Er dient voldoende ruimte beschikbaar te zijn om de diverse onderdelen te plaatsen (binnen-deel, buffer en boiler).
  • De totale inhoud en of vloeroppervlakte van de technische ruimte moet voldoen aan de wettelijke minimumeis in relatie tot het toepassen van koudemiddelen. Deze eis verschilt per type en hoeveelheid toegepast koudemiddel .
• Er is per type warmtepomp een minimale en een maximale leidinglengte van toepassing tussen het binnendeel en het buitendeel. Een goede opstelplaats van het buitendeel voldoet aan het volgende:
  • Hij heeft voldoende afstand tot omliggende constructies en de erfgrens.
  • Op de erfgrens mag men overdag een maximale geluidsdruk van 45 dB (A) meten. ’s Nachts bedraagt dit maximaal 40 dB (A).
  • Een goede condensafvoer is nodig ter plaatse van het buitendeel.
  • Plaats het buitendeel bij voorkeur op een verhoging, zodat deze ook wanneer er sneeuw ligt nog steeds zijn werk kan doen.
  • In verband met bevriezing van de condensafvoerleidingen bij vorst is in sommige gevallen een warmtelint (tracing) aan te raden.

Wanneer het plaatsen van een warmtepomp om technische redenen niet mogelijk is, kan men onderzoeken of men de situatie kan aanpassen waardoor het wel mogelijk wordt. Zo niet, dan kan men beter voor een ander type warmteopwekker kiezen.

3.4.2 Energetische haalbaarheid

Het spreekt voor zich dat de technische haalbaarheid een belangrijk beslismodel is om wel of niet voor een warmtepomp te kiezen. Aan de andere kant moet men ook rekening houden met de economische haalbaarheid.
Wanneer men namelijk alle installaties moet vervangen en de woning dusdanig moet aanpassen om met een warmtepomp te kunnen werken, wordt de investering wellicht zo hoog dat het financieel niet aantrekkelijk is om deze te doen.
Aan de andere kant moet men daarbij ook naar de toekomst blijven kijken. De steeds schaarser wordende fossiele brandstoffen zullen vermoedelijk ook zorgen voor steeds hogere energiekosten. De energiekosten zullen soms zelfs de woonlasten kunnen overstijgen. De beslissing of men dit haalbaar en wenselijk acht is uiteraard zeer persoonlijk. Toch is het goed om een weloverwogen keuze te maken.
Om te bepalen of een warmtepomp energetisch en economisch haalbaar is, heeft de ISSO98 een stappenplan beschreven:

1. Bepaal de energiebehoefte voor ruimteverwarming, warm tapwater en ruimtekoeling.
2. Bepaal de energiefractie van het lucht/water-warmtepomp systeem.
3. Bepaal het rendement van het lucht/water-warmtepomp systeem.
4. Bepaal het energiegebruik van het lucht/waterwarmtepompsysteem.
5. Bepaal de exploitatie- en investeringskosten van het lucht/water-warmtepompsysteem.

Aan de hand van de kosten en de baten kan de klant een persoonlijke afweging maken. In tabel 1 op de volgende pagina vindt men een overzicht waarin men kan zien in welke situatie een warmtepomp wel of niet de juiste oplossing is. De inhoud van tabel 1 is slechts een indicatie. Deze is gebaseerd op de optimale werking van de warmtepomp en het ultieme comfort voor de gebruiker.